بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَ مِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّک عَسى أَن یَبْعَثَک رَبُّک مَقَاماً محْمُوداً»

«و بعضى از شب را بیدار باش و تهجد کن که این نماز شب تنها بر تو واجب است باشد که خدایت به مقامى محمود (شفاعت) مبعوث گرداند .»

 قرآن کریم / سوره اَسراء / آیه 79

قرآن کریم و نماز شب

در قرآن کریم، آیه 79 سوره اَسراء، خداوند به حضرت محمّد رسول الله (ص) می فرماید که نماز شب برای ایشان از واجبات است .

و در سوره مزّمل که از سوره هایی است که در ابتدای رسالت حضرت محمّد رسول الله (ص) نازل شده است، خداوند به حضرتش دستور می فرماید که

بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«یَأَیهَا الْمُزَّمِّلُ»

«هان ! اى جامه به خود پیچیده ! (خطاب به حضرت محمّد رسول الله (ص)»

 «قُمِ الَّیْلَ إِلا قَلِیلاً»

«پاره‏اى از شب به جز اندکى از آن را برخیز و زنده بدار .»

 «نِّصفَهُ أَوِ انقُص مِنْهُ قَلِیلاً»

«یا نصف آن را و یا کمى کمتر از نصف را »

 «أَوْ زِدْ عَلَیْهِ وَ رَتِّلِ الْقُرْءَانَ تَرْتِیلاً»

«و یا اندکى بر نصف بیفزا و قرآن را شمرده شمرده بخوان .»

 «إِنَّا سنُلْقِى عَلَیْک قَوْلاً ثَقِیلاً»

«آماده باش که به زودى کلامى سنگین بر تو نازل مى‏ کنیم .»

 «إِنَّ نَاشِئَةَ الَّیْلِ هِىَ أَشدُّ وَطئاً وَ أَقْوَمُ قِیلاً»

«(کلامى که قبلاً باید خود را براى تحملش آماده کرده باشى) و بهترین وسیله براى صفاى نفس و سخن با حضور قلب گفتن هنگام شب است که خدا آن را پدید آورده .»

 «إِنَّ لَک فى النهَارِ سبْحاً طوِیلاً»

«چون تو در روز دوندگى و مشاغل بسیار دارى .»

 قرآن کریم / سوره مزّمل / آیات 1 الی 7

چنانکه از مفاد، آیات دو سوره اَسراء و مزّمل برمی آید، «نماز شب» برای حضرت محمّد رسول الله (ص)، از واجبات است و برای سایر مؤمنین از مستحبات است، و همچنین خداوند در آیات 15 و 16 سوره سجده و 63 و 64 سوره فرقان، در وصف مؤمنان و بندگان خاص خداوند رحمان، می فرماید که یکی از خصوصیات آنها است که شب را برای عبادت به درگاه احدیّتش از خواب برمی خیزند :

بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

 «إِنَّمَا یُؤْمِنُ بِئَایَتِنَا الَّذِینَ إِذَا ذُکرُوا بهَا خَرُّوا سجَّداً وَ سبَّحُوا بحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ هُمْ لا یَستَکْبرُونَ»

«به آیات ما فقط آن کسانى ایمان دارند که چون بدان اندرزشان دهند، سجده‏کنان بیفتند، و به ستایش پروردگارشان تسبیح گویند ، بدون اینکه تکبر بورزند .»

«تَتَجَافى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِع یَدْعُونَ رَبهُمْ خَوْفاً وَ طمَعاً وَ مِمَّا رَزَقْنَهُمْ یُنفِقُونَ»

«پهلوهایشان را از رختخواب ها دور مى‏ کنند، پروردگارشان را با بیم و امید مى ‏خوانند، و از آنچه روزیشان کردیم، انفاق مى‏ کنند .»

قرآن کریم / سوره سجده / آیات 15 و 16

بسمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَ عِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشونَ عَلى الأَرْضِ هَوْناً وَ إِذَا خَاطبَهُمُ الْجَهِلُونَ قَالُوا سلَماً»

«بندگان خاص خداى رحمان آن کسانند که سنگین و با تواضع بر زمین راه مى‏روند و چون جهالت پیشگان، خطابشان کنند، سخن ملایم گویند .»

«وَ الَّذِینَ یَبِیتُونَ لِرَبِّهِمْ سجَّداً وَ قِیَماً»

«و کسانى که شب را با سجده و نماز براى پروردگارشان به روز آرند .»

قرآن کریم / سوره فرقان / آیات 63 و 64

کیفیت نماز شب

نماز شب، یازده (11) رکعت است :

1- هشت (8) رکعت، به نیّت نماز شب {چهار (4) نماز دو (2) رکعتی، مانند نماز صبح}

2- دو (2) رکعت به نیّت نماز «شفع» {بهتر است در رکعت اول آن، بعد از سوره حمد، سوره ناس، و در رکعت دوم، بعد از سوره حمد، سوره فلق خوانده شود }

3- یک رکعت به نیّت نماز «وتر» ؛ طریق نماز و شرح آن به این صورت است که :

- بعد از سوره حمد، سه (3) بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس خوانده می شود (می توان تنها یک سوره را خواند .)

- بعد از خواندن سوره ها، دست را به نیّت قنوت، بالا برده، و حاجات خود را از خداوند می خواهند .

- آنچه در قنوت می خوانند : هفتاد مرتبه استعفار (استغفرالله ربی و اَتوبٌ اِلَیه ؛ از پروردگار خود، طلب آمرزش و مغفرت می کنم و به سوی او بازگشت می نمایم) .

- هفت بار : هذا مَقامٌ العائِذِ بِکَ مِنَ النّار این است مقام کسی که از آتش قیامت، به تو پناه می برد .

- سیصد (300) مرتبه : اَلعَفو

- سپس بگوید : ربِ اِغفِرلی و الرحمنی و تُب عَلََیَّ اِنَّکَ اَنتَ التّوابُ الغَفورُ الرّحیم

- سپس برای چهل (40) مؤمن دعا کند و بگوید : اللهمَّ اَغفِر لِفُلانِ، به جای فلان، اسم آن مؤمن را بگوید . هم برای مؤمنینی که در قید حیات هستند و هم برای مؤمنینی که درگذشته اند .

دعا کردن برای مؤمنین می تواند به دو صورت ذکر شود :

1) همه ی مؤمنین را در نظر قرار داده و چنین بگوید : اَللهمَّ اَغفِر لَلمُؤمِنین وَ اَلمُؤمِنات

2) یا چهل مؤمن را به طور جداگانه نام ببرد و دعا بکند .

- می توان بدون سوره یا قنوت خواند .

- اگر وقت تنگ باشد، می توان فقط به نماز «شفع» و «وتر» و یا تنها «وتر» اکتفاء نمود .

وقت نماز شب

وقت نماز شب، از نیمه ی شب است تا اذان صبح، بهتر است نزدیک به اذان صبح خوانده شود .

تهیه و تنظیم ... منیژه شهرابی